یکی از کسانی که نظریه تخیل را در دوره رمانتیسم تثبیت نمود، ساموئل کالریج است. وی با تمایز میان خیال و تخیل، به رابطه تخیل هنری با زبان نمادین و سمبولیسم هنری پرداخته و تخیل را واجد خصلتی الوهی دانسته، مدعی است طبع معنوی انسان در تخیل او محقق می‌شود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، در صدد است ضمن تبیین نظریه کالریج، کاستی های دیدگاه او را مورد بررسی قرار داده، به این پرسش پاسخ دهد که چه نسبتی بی...

شیخ اشراق را نخستین نظریه پرداز عالم مثال در تمدن اسلامی می‌دانند. دیدگاه مهم او در حکمه الاشراق و دیگر آثارش در اثبات عالمی میان عالم انوار و جهان ماده به عنوان برزخ وسیط میان عالم حاضر و آخرت (یا همان عالم المثال و جهان قائم بالّذات صور و اشباح ما بین عالم ملکوت و جهان مادّی مشهود)، تأثیر مهم و بسزایی در بیان مراتب عالم در حکمت اسلامی گذاشت که تاثیر بر حضرات خمس ابن عربی از آن جمله است. در شرح ...

ادراک خیالی یکی از مراتب ادراکی محسوب می‌شود که هنرمندان با تکیه بر آن به خلق و آفرینش آثار هنری می‌پردازند؛ در واقع، خیال مرتبط با حواسی دانسته شده که به هنرمند، در جریان خلاقیت هنری، بُعدی ذهنی می‌بخشید. پژوهش حاضر برآن‌است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و تکیه بر آراء اندیشمندان در زمینه ادراک خیالی و به ‌خصوص با بهره‌گیری از اندیشة مولوی در مثنوی معنوی به شناخت ابعاد گوناگون خیال و نقش آ...

زبان و کلام، گوهر اساسی خلقت و خلاقیت به شمارمی‌آید. زبان در این عرصه نه به عنوان نهاد اجتماعی مورد نظر زبان‌شناسان، بلکه به عنوان نهادی که شالودۀ جهان بر آن بنا شده، ساحتی فراتر از واژگان و قواعد صرف و نحو را در بر می‌گیرد. در این شیوۀ اندیشیدن، زبان در حکم بستری برای خلقت و خلاقیت به شمار آمده و هستی همچون «کنش کلامی» حضرت حق‌تعالی قابلیت ظهور و بروز یافته است. در این تعریف از زب...

قاله حاضر تلاشی است برای تحلیل روایت تعامل اخلاق قهرمانی و منطق زندگی روزمر? مدرن از منظر جامعه شناسی سینما. حوز? مورد مطالعه، آثار سینمایی مسعود کیمیایی است. برای صورت بندی نظریه ای دربار? تعامل دیالکتیکی پویایی های اجتماعی/ تاریخی و آفرینش هنری از آرای دو وینیو، لوکاچ و لونتال استفاده شده است. سپس با به کارگیری روش تحلیل روایتِ ساختارگرا و نشانه شناسی ساختاری آثار سینمایی کیمیایی مطالعه شده اس...

این مقاله پس از اشاره‌ای به نظریه کولریج درباره تخیل هنری، با توجه به سه قوه یا حواس باطنی که قدما از فلاسفه و پزشکان عقیده داشتند جایگاه آنها در سر است و امر ادراک به یاری آنها تکمیل می‌شود، سعی دارد به تخیل هنری از نظرگاهی تازه بنگرد. این سه حس باطنی عبارتند از: خیال که خزانه صورت‌های ادراک شده به وسیله حواس ظاهری است و حافظه که خزانه معانی جزیی است. متخیله قوه سوم است که از یک طرف به حافظه و...

چکیده ندارد.

در اوایل قرن بیستم ، جنبش هنری تازه ایی در برابر اقتدار گرایی مدرنیسم قد برافراشت و در رویارویی با فرمالیسم رایج ، که اثر را از محتوا تهی کرده بود جانی تازه به رابطه هنرمند ، اثر هنری و مخاطب بخشید .این جنبش جدید با ارائه انگاره های هنری نو و اندیشه های مبتنی بر طرح مسائل بنیادین اجتماعی ، رویکردها و جایگزین هایی ممکن برای حل برخی معضلات اجتماعی عرضه کرد . هنر اجرا (performanceart) پدیده هنری ...

مطالعۀ جامعه‌شناختی در هنر امکانات جدید و ممتازی را برای برنامه‌ریزان اجتماعی و اعضای جامعۀ هنری فراهم می‌سازد. بررسی جامعه‌شناختی تجربۀ محمود فرشچیان در خلق نگاره‌های شیعی که بعضاً با اقبال عمومی مواجه شده، علاوه بر فهم معانی آثار، یافته‌هایی برای خودآگاهی جامعۀ هنری و برنامه‌ریزان اجتماعی خواهد داشت و به پرسش‌های مهمی پاسخ خواهد داد: چگونه یک اثر هنری خود را به‌عنوان یک پدیدۀ فراگیر اجتماعی مط...

نگارنده این مقاله، به روش قیاسی/تحلیلی سعی دارد با پاسخ دادن به سوالات پایین، جایگاه تخیّل و تقلید را در بازیگری واقعگرا مطالعه کند و سپس با مقایسه «تخیل فعال» و «تخیل منفعل» در بازیگری رئالیستی، مرتبۀ هر کدام را در رسیدن بازیگر به خلق شخصیت و بازنمایی نقش، مشخص نماید. تخیل و واقعیت در هنر چه نسبتی با هم دارند؟ آیا رئالیسم، اثر هنری را بیشتر از زاویه علم می بیند و یا تخیّل؟ آیا بازیگر واقعگرا بیش...